Cam kết của Việt Nam để trong việc nhập khẩu ô tô
TP.HCM – Việt Nam, một nền kinh tế mở với nhiều Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) đang có hiệu lực, cam kết thực hiện các cam kết trong lĩnh vực nhập khẩu ô tô. Tuy nhiên, các chuyên gia đã nhấn mạnh sự cần thiết của Việt Nam trong việc cân nhắc giữa thuế quan và khung pháp lý cho việc nhập khẩu ô tô, linh kiện và phụ tùng. Họ cho rằng cần thêm thời gian để Việt Nam thực hiện các quy định đã cam kết và tăng cường quan hệ thương mại và đầu tư với các quốc gia khác.
Đến tháng 8 năm 2023, Việt Nam đã ký kết 16 FTA, xác lập sự công nhận toàn cầu về nền kinh tế mở, theo Bộ Công Thương. Trong 8 tháng đầu năm 2023, tổng giá trị nhập khẩu hàng hóa đạt 207 tỷ USD, giảm 16,2% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, đã có sự giảm nhập khẩu các mặt hàng như thép phế liệu, đá quý, kim loại quý, linh kiện ô tô và phụ tùng. Trong khi đó, nhập khẩu ô tô chở khách dưới 9 chỗ ngồi đã tăng 3,6% so với cùng kỳ năm trước. Việt Nam chủ yếu nhập khẩu ô tô hoàn toàn lắp ráp (CBU) từ các nước châu Á, với Indonesia và Thái Lan là hai thị trường xuất khẩu lớn nhất, chiếm 41,9% và 41,5% thị phần tương ứng, theo báo cáo năm 2022 từ Tổng cục Hải quan. Trung Quốc chiếm 10% thị phần, trong khi Mỹ và EU chiếm 6,6%, theo báo cáo.
Tương tự, đối với linh kiện ô tô và phụ tùng, Việt Nam chủ yếu nhập khẩu từ Hàn Quốc, Trung Quốc, các nước ASEAN và Nhật Bản. Hàn Quốc chiếm 26% thị phần tổng giá trị nhập khẩu trong danh mục này. Các nước EU có thị phần thị trường tương đối nhỏ khoảng 1,83%, chủ yếu do chính sách thuế ưu đãi, lợi thế địa lý và quan hệ song phương và đa phương đã được thiết lập. Hiện nay, Việt Nam áp dụng mức thuế 0% cho linh kiện ô tô và phụ tùng nhập khẩu từ các nước ASEAN cho đến cuối năm 2027 dưới Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA).
Tương tự, nhiều linh kiện ô tô và phụ tùng nhập khẩu từ Hàn Quốc đang chịu mức thuế 0% kể từ năm 2022, theo Nghị định của Chính phủ ban hành cùng năm. Tuy nhiên, mức thuế đối với linh kiện ô tô và phụ tùng nhập khẩu từ 27 nước EU vẫn khá cao. Theo Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA) và Hiệp định Thương mại Tự do Anh-Việt Nam (UKVFTA), mức thuế nhập khẩu sẽ dần giảm xuống 0% vào năm 2027. Ví dụ, theo EVFTA, lốp xe ô tô hiện đang chịu mức thuế 12,5% vào năm 2023, sẽ được loại bỏ vào năm 2027. Theo UKVFTA, một số sản phẩm sẽ được hưởng mức thuế 0% ngay từ năm 2025. Về thông quan hải quan hàng hóa, Chính phủ đã ban hành Nghị định quy định về kiểm tra và chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường ô tô và linh kiện nhập khẩu, phù hợp với các hiệp định quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Có hiệu lực từ ngày 1 tháng 10 năm 2023, Nghị định ưu tiên thông quan hải quan cho ô tô và linh kiện nhập khẩu đáp ứng các tiêu chí cụ thể. Hơn nữa, theo EVFTA, Việt Nam sẽ chấp nhận nhãn phê duyệt của UNECE đính kèm với linh kiện và thiết bị nhập khẩu từ EU và Anh trong tương lai. Theo đánh giá của ZF Aftermarket, mặc dù có sự khác biệt về mức thuế nhập khẩu, Việt Nam vẫn có tiềm năng lớn như một thị trường lớn cho ô tô, linh kiện và phụ tùng. Số lượng xe ô tô mới trên đường Việt Nam dự kiến tăng 10% trong 5 năm tới, cho thấy nhu cầu mua sắm linh kiện ô tô và phụ tùng cao.