Ngành sản xuất thép của Việt Nam đang bắt đầu chuyển đổi sang các phương pháp sản xuất thân thiện với môi trường và giảm phát thải để đáp ứng các tiêu chí của các thị trường lớn như Liên minh châu Âu (EU).
Trong năm 2021, ngành công nghiệp thép của Việt Nam đã đạt mức xuất khẩu cao kỷ lục, với việc xuất khẩu thép và sắt trị giá 1,9 tỷ đô la Mỹ vào EU. Tuy nhiên, cảnh xuất khẩu thép của Việt Nam vào EU trở nên khó khăn hơn kể từ khi EU triển khai giai đoạn đầu tiên của Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) vào tháng 10. EU là thị trường xuất khẩu thép quan trọng thứ hai của Việt Nam sau khu vực ASEAN, chiếm 18,37% tổng doanh số. Trong năm 2022, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 8,4 triệu tấn thép, trong đó EU chiếm 16%, khoảng 1,3 triệu tấn.
Dưới CBAM, EU áp đặt một loại thuế lên tất cả hàng hóa nhập khẩu vào các thị trường của các quốc gia thuộc EU dựa trên cường độ khí nhà kính (GHG) trong quá trình sản xuất.
Giai đoạn đầu của CBAM tập trung vào việc nhập khẩu một số hàng hóa có nguy cơ rò rỉ carbon cao nhất: xi măng, sắt và thép, nhôm, phân bón, điện và hydro. Những ngành này chiếm 94% lượng phát thải công nghiệp của EU.
Ban đầu, người nhập khẩu chỉ cần báo cáo lượng hàng hóa nhập khẩu và lượng GHG nhúng vào hàng hóa của họ mà không cần thanh toán tài chính. Từ đầu năm 2026, người nhập khẩu sẽ phải mua một chứng chỉ CBAM theo hệ thống định giá carbon của EU nếu lượng phát thải vượt quá tiêu chuẩn của khối.
Ngành công nghiệp thép đã đóng góp đáng kể vào doanh số xuất khẩu. Trong năm 2021, Việt Nam đã xuất khẩu 13,1 triệu tấn sắt và thép trên toàn thế giới, trị giá 11,8 tỷ đô la Mỹ. Trong năm 2022, xuất khẩu thép đạt khoảng 8,4 triệu tấn, tổng cộng 7,99 tỷ đô la Mỹ, giảm 3,8 tỷ đô la so với năm trước.
Ngành công nghiệp thép của Việt Nam có khả năng sản xuất lớn, xuất khẩu hàng tỷ đô la thép vào EU và các thị trường khó tính như Anh, Mỹ và Nhật Bản, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế nghiêm ngặt.
Việt Nam đứng ở vị trí thứ 11 về đối tác lớn hàng hóa được nhập khẩu vào EU. Ngoài nhôm, sắt, và xi măng, những ngành công nghiệp tốn nhiều carbon như dệt may, may mặc, giày dép và một số sản phẩm nông sản như cao su và cà phê cũng phải thích ứng với các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của EU và có thể là của nhiều thị trường khác.
Trong năm 2022, xuất khẩu của Việt Nam đến 27 quốc gia thành viên của EU đạt 47,15 tỷ đô la Mỹ, tăng 17,5% so với cùng kỳ năm trước. Việt Nam nhập khẩu hàng hóa từ EU trị giá 15,3 tỷ đô la Mỹ. Đất nước này ghi nhận một dư thặng thương mại là 31,8 tỷ đô la Mỹ.
